Je herkent diarree bij paarden aan de dunne mest, frequent mesten en aan de vieze staart en billen. Het belangrijkste is ervoor zorgen dat je paard niet uitdroogt! Maar wat veroorzaakt diarree? En hoe kan je het voorkomen?
Diarree en mestwater: wat is het verschil?
Diarree en mestwater worden bij paarden vaak in één adem genoemd. Dat is ook niet zo gek als je bedenkt dat sommige symptomen overeenkomen. Toch is er een onderscheid tussen deze twee.
- Mestwater: Tijdens de spijsvertering wordt het vocht in de darmen van je paard gebonden en opgenomen in de dikke darm. Maar als je paard om welke reden dan ook niet in staat is om het vocht met de mest te binden, ontstaat mestwater. Dit wordt door de stoelgang naar buiten gedrukt en loopt vaak langs de benen van je paard. Geen smakelijk gezicht!
- Diarree is vaak een grotere belasting op het lichaam van je paard en houdt langer aan dan mestwater. Bij diarree raakt de hele darmflora ontregeld en verliest je paard veel vocht en belangrijke elektrolyten. Bovendien wordt het immuunsysteem snel aangetast bij (ernstige) diarree.
Zowel bij diarree als mestwater moet je alert zijn. Mestwater kan namelijk omslaan in diarree als het te lang aanhoudt en de juiste behandeling uitblijft. Wordt het mestwater niet minder of is je paard slap tijdens de diarree? Dan is het slim om even contact op te nemen met je dierenarts.
Oorzaken diarree bij paarden
Bij diarree gaat voedsel te snel door het maagdarmkanaal om vocht en voedingsstoffen goed op te kunnen nemen. Dit kan komen doordat de beweeglijkheid van het maagdarmkanaal verhoogd is, doordat het wateropnemend vermogen van de darm verminderd is of doordat er verhoogde afgifte van vocht en elektrolyten in de darm plaatsvindt.
In de dikke darm wordt de vertering niet zozeer door het lichaam zelf gedaan, maar door de bacteriën die daar leven. Zij zetten binnenkomende vezels die het paard zelf niet kan verteren om in bruikbare voedingsstoffen, zoals vluchtige vetzuren. Voor een gezonde werking van de darmen is het erg belangrijk om deze bacteriën gezond te houden, zodat zij goed hun werk kunnen doen. Al deze bacteriën samen noemen we de darmflora. Teveel voorjaarsgras, beschimmeld voer of plotselinge veranderingen in het voer kunnen de darmflora verstoren wat kan resulteren in diarree. Maar ook een slecht gebit, het binnenkrijgen van te veel zand, bepaalde infecties, wormen en stress zijn oorzaken van diarree.
Veulen met diarree
Ook bij veulens komt diarree veel voor: dunne mest en vieze staarten. Uit recent wetenschappelijk onderzoek weten we dat ieder veulen op een gegeven moment een periode van diarree gaat meemaken. Dit is dus een natuurlijk proces en niet te voorkomen, ook niet met behulp van voeding. Diarree bij veulens heeft te maken met de veranderingen in de dikke darm tijdens de overgang van merriemelk (lactose) naar ruwvoer (vezels).
- Vet- en suikergehalte van de merriemelk: de samenstelling van de merriemelk bepaalt mede de duur en ernst van de veulendiarree; hoe vetrijker hoe heviger en langer de symptomen. Deze samenstelling is helaas niet te beïnvloeden. Het geven van een eiwitrijker of vetrijker rantsoen aan de merrie heeft dus geen effect op de melksamenstelling.
- Fermenteren van ruwvoervezels: veulens die de bacteriën in hun dikke darm hebben toegespitst op het fermenteren van vezels, hebben veel minder ernstige diarree. Met andere woorden: hoe eerder veulens mest en ruwvoer eten, hoe minder erg de diarree zal zijn. Dit staat ook weer in verband met de melkproductie, want merries die minder melk produceren, dwingen zo hun veulens om eerder andere voedselbronnen te eten.
De duur en ernst van de diarree hangt dus af van bovenstaande factoren en is helaas niet te beïnvloeden. Integendeel; het advies is juist om géén darmondersteunende probiotica te geven, aangezien je hiermee de onstabiele darmbacteriën alleen maar meer uit balans brengt. Is er dan helemaal niets dat je kan doen? Let erop dat het ruwvoer dat je aanbiedt goed droog is. Daarnaast drinken sommige veulens teveel water, wat de diarree kan versterken. Hang in dat geval de waterbak wat hoger, zodat de kleintjes er niet meer bij kunnen. Blijft de diarree lange tijd en in hevige vorm aanhouden? Neem dan contact op met je dierenarts.
Diarree bij paard stoppen
Diarree kan je paard uitdrogen en is in sommige gevallen zelfs dodelijk. Het allerbelangrijkste bij een paard met diarree is ervoor zorgen dat het niet uitdroogt. Het toedienen van vocht, maar ook van voedingstoffen is dan noodzakelijk. Als je de diarree bij je paard wilt stoppen, moet je eerst achterhalen wat de oorzaak van de diarree is. Dit kan het beste in samenspraak met je dierenarts, waarna je vervolgens samen een behandelplan kan opstellen.
Paarden met diarree voorkomen
Een paard met diarree is helaas niet altijd te voorkomen. Toch zijn er een aantal maatregelen die je preventief kunt nemen om de kans op diarree zo veel mogelijk te verkleinen:
- Wanneer paarden de hele winter niet in de wei zijn geweest en in het voorjaar weer de wei op gaan, kan deze wisseling de bacteriën in de darm van streek maken. Het jonge voorjaarsgras verstoort de darmflora wat diarree tot gevolg kan hebben. Ook beschimmeld en bedorven voer, of te plotselinge veranderingen in een rantsoen kan de darmflora verstoren. Zorg er dus altijd voor dat je weidegang en rantsoenwisselingen langzaam opbouwt en vermijd bedorven voer.
- Een paard met een slecht gebit kan niet voldoende op zijn voer kauwen. Het voer kan hierdoor onvoldoende worden verteerd, waardoor grote stukken voer in het maagdarmkanaal terechtkomen. Dit kan leiden tot diarree. Een jaarlijks bezoek aan de tandarts is dus aan te raden!
- Paarden die veel in een zandpaddock of in een schrale weide lopen kunnen veel zand eten. Bij het opnemen van te veel zand, hoopt het zand zich op in de darmen met diarree en/of koliek als gevolg. Het regelmatig verstrekken van een zandvrij kuurtje met Pavo SandClear en het geven van voldoende hooi op een zandpaddock of schrale weide kan diarree helpen voorkomen.
Tip: zorg ervoor dat paarden hooi krijgen vanaf een harde ondergrond, dit vermindert zandopname doordat de paarden het hooi niet direct van het zand hoeven te eten. Leg bijvoorbeeld rubberen platen onder het hooi.
- Om diarree te voorkomen is een goed wormbeleid op stal zeer belangrijk. Viermaal per jaar mestonderzoek en éénmaal per jaar (meestal in het najaar) ontwormen met een uitgebreid ontwormingsmiddel verkleint de kans op een worminfectie, zoals spoelwormen. Het dagelijks verwijderen van de paardenmest uit de weide verlaagt ook de infectiedruk.
- Paarden die stress ervaren uiten dit vaak in diarree. Om diarree te voorkomen is het beperken van stressfactoren van groot belang. Denk hierbij aan voldoende contact met soortgenoten, voldoende weidegang, niet te vaak verhuizen van stal etc.
Voertips voor een goede darmflora
Het doel van de behandeling van diarree en/of fecaal water is om de bacteriepopulatie in de darmen weer in evenwicht te brengen. Om de darmflora te ondersteunen kunnen zowel pre- als probiotica worden gevoerd. Meestal worden pre- en probiotica in één adem genoemd, maar er is een groot verschil tussen de twee. Prebiotica leveren voedsel voor de hardwerkende bacteriën in de dikke darm. Probiotica zijn de bacteriën of gisten zelf.
Uitgebalanceerde muesli: Pavo GutSecure is de alles-in-één oplossing voor paarden die last hebben van darmproblemen. Het is een compleet voer, waarbij het niet nodig is om extra supplementen/balancers aan het rantsoen toe te voegen. Het levert voedingsstoffen voor paarden die lichte arbeid verrichten. De geweldige combinatie van pre- en probiotica vormt de basis van deze uitgebalanceerde muesli die geschikt is voor paarden en pony's met spijsverteringsproblemen, zoals diarree, fecaal water en slechte mestkwaliteit. Het is echter niet geschikt voor paarden met metabolische aandoeningen. Het kan zowel preventief als 'curatief' gebruikt worden.
Supplement: Pavo GutHealth kan aan alle paarden en pony's gegeven worden als aanvulling op het normale rantsoen. Geschikt voor 'curatieve', preventieve en ook tijdelijke darmondersteuning. Pavo GutHealth wordt tevens geadviseerd voor paarden met stofwisselingsproblemen.
Vezelrijke producten: Voeg Pavo FibreBeet of SpeediBeet toe aan het rantsoen als je op zoek bent naar wat extra vezels. Deze geweekte ruwvoerproducten zijn beide zeer gezonde prebiotische vezelbronnen die tevens een gunstig effect hebben op de microflora. Bovendien, omdat je het moet weken in water, krijgt je paard ook extra vocht binnen, wat de microflora ten goede komt en daarbij helpt het tegen uitdroging.
