Hoefbevangenheid is voor een paard een zeer pijnlijke aandoening, waarbij een ontsteking in de hoef door een ernstige stofwisselingsaandoening problemen veroorzaakt. Maar hoe herken je een hoefbevangen paard? Wat zijn de oorzaken van deze ziekte en belangrijker nog: hoe kun je het behandelen?
Wat is hoefbevangenheid?
Hoefbevangenheid is een ontsteking binnen in de hoef waardoor de hoeflamellen, die ervoor zorgen dat de hoefwand en het hoefbeen sterk aan elkaar verbonden blijven, gaan ontsteken. Dit heeft tot gevolg dat de verbinding hiertussen kan verbreken en het hoefbeen los komt van de hoefwand, waardoor deze zakt of roteert. De ontstekingen gaan gepaard met koorts en zwelling en dat levert veel pijn op bij het paard. Hoefbevangenheid treedt meestal (het eerst) op aan de voorhoeven. Een paard dat eens hoefbevangen is geweest, blijft altijd gevoelig voor deze aandoening.
Hoe kun je hoefbevangenheid herkennen?
Een bevangen paard zal proberen de getroffen hoeven te ontlasten door de achterbenen ver onder het lichaam te plaatsen en het getroffen been (of benen) naar voren te zetten. Je zult merken dat je paard zo min mogelijk wil bewegen, omdat dit pijnlijk is. Soms gaan ze zelfs langdurig liggen om zo de voeten te ontlasten. Afhankelijk van de ernst van de hoefbevangenheid kan het hoefbeen los laten van de hoeflederhuid, waardoor het hoefbeen geen steun meer heeft en kantelt. De punt van het hoefbeen steekt dan in de zool. In ernstige gevallen kun je zelfs zien dat het hoefbeen door de zool heen komt.
Oorzaken van hoefbevangenheid
Hoefbevangenheid kan verschillende oorzaken hebben. We hebben de vijf meest voorkomende even voor je op een rijtje gezet:
1. Overgewicht
Paarden en pony’s die overgewicht hebben, hebben een grotere kans op een verstoord suikermetabolisme, oftewel insulinedysregulatie (vroeger beter bekend als insulineresistentie). Insulinedysregulatie bij paarden veroorzaakt tal van problemen, maar één van de ergste aandoeningen die kan ontstaan is toch wel hoefbevangenheid. Om erachter te komen of je paard insulinedysregeluatie heeft, kun je bij je dierenarts een bloedonderzoek laten doen. Aan de buitenkant is het namelijk lastig te zien. Lees hier meer over insulinedysregulatie bij paarden en hoe je dit kunt testen.
Nieuw: Pavo InShape Program
Is jouw paard of pony ook te dik en wil je hem op een gezonde manier laten afvallen? Begin dan vandaag nog met het Pavo InShape Program: het complete afvalprogramma voor paarden.
Download hier gratis het Pavo InShape Program!
2. Darmstoornissen
Een veel voorkomende oorzaak voor darmstoornissen is wanneer een paard een te grote hoeveelheid energierijke voeding binnenkrijgt. Bijvoorbeeld door suikerrijk (voorjaars)gras of een grote hoeveelheid krachtvoer die in één keer wordt gegeven, zoals bijvoorbeeld het leegeten van de voerton. De darmflora wordt hierdoor zodanig verstoord, dat er gifstoffen gevormd worden. Als deze in het bloed terecht komen, kan hoefbevangenheid ontstaan.
3. Baarmoederontsteking
Wanneer bij een merrie de nageboorte niet binnen 6 uur na de geboorte van het veulen afkomt, kan er baarmoederontsteking ontstaan. Als deze gifstoffen in het bloed terecht komen kan de merrie hoefbevangen raken. Hou dit dus altijd goed in de gaten bij de geboorte van het veulen
4. Zoolkneuzingen
Slechte verzorging van de hoeven kan onder andere leiden tot zoolkneuzingen en ontstekingen. Een regelmatig onderhoud aan de hoeven en om de 6-8 weken bekappen en/of beslaan door een erkende hoefsmid is dan ook aan te raden. Ook langdurig draven op verharde wegen en/of lang trailervervoer kan acute hoefbevangenheid veroorzaken.
5. Geneesmiddelen
Door het toedienen van bepaalde geneesmiddelen kunnen giftige stoffen in de bloedbaan terecht komen, waardoor ook hoefbevangenheid kan ontstaan. Als je paard of pony gevoelig is voor hoefbevangenheid is het dus slim om vóórdat je de medicijnen geeft altijd eerst goed de bijsluiter te lezen of overleg met je dierenarts.
6. Ziektes
Paarden en pony’s met de Ziekte van Cushing/ PPID zijn extra gevoelig voor hoefbevangenheid.
Mijn paard is hoefbevangen. Wat nu?
Wanneer je paard bevangen is, kun je het beste het volgende doen:
- Raadpleeg direct je dierenarts.
- Geef geen krachtvoer en weidegang meer, maar voer uitsluitend arm en stengelig hooi. In plaats van krachtvoer kun je kiezen voor een vitaminen- mineralensupplement, zoals Pavo Vital of Pavo DailyFit koeken. Meng de Pavo Vital met Pavo DailyPlus om het kauwen te stimuleren en maagzweren te voorkomen.
- Zet je paard op nat zand of in de modder om zo de hoef continue te koelen en de druk op de hoef te verdelen/ verlichten.
- Om pijn en druk te verminderen, is het aan te raden om in overleg met je dierenarts en hoefsmid te bekijken welke andere maatregelen getroffen kunnen worden.
Voorkomen van hoefbevangenheid
Met deze tips kun je zoveel mogelijk voorkomen dat jouw paard of pony hoefbevangen raakt:
- Zorg voor een geleidelijke overgang van stal naar wei. Begin met enkele minuten per dag en maak dat iedere dag iets langer.
- Zet je paard in de ochtend buiten, wanneer het fructaan nog laag is en hou eventueel de fructaanindex in de gaten. Let op: voor gevoelige paarden is het na nachtvorst gevaarlijk om ze in de ochtend op de wei te zetten.
- Voorkom grazen op een kale weide: kort, gestrest gras bevat namelijk relatief veel suiker.
- Geef ’s morgens eerst ruwvoer op stal of maak een lekkere natte mix Pavo SpeediBeet of Pavo Fibrebeet. Dit zorgt er namelijk voor dat je paard een vol gevoel heeft, waardoor hij in de eerste uren minder op het gras ‘aanvalt’.
- Pas de hoeveelheid krachtvoer aan als je paard de wei in gaat.
- Stripweiden is een goede oplossing voor gevoelige paarden en pony’s. Hierbij zet je een afscheiding in de wei die je steeds opschuift, zodat ze niet onbeperkt gras kunnen eten.
- Let bij merries op het tijdig afkomen van de nageboorte (binnen 6 uur).
- Voor paarden die gevoelig zijn voor hoefbevangenheid is het verstand te overwegen of graanvrij voeren een betere optie is. Zo beperk je de inname van suiker en zetmeel.
Bekijk de webinar: Hoefbevangenheid voeding & behandeling
In deze gratis webinar gaat onze nutritionist en dierenarts Veerle Vandendriessche verder in op het ontstaan van hoefbevangenheid, de symptomen en hoe jij als eigenaar hiermee kan omgaan in het weideseizoen. Want: een paard dat eens hoefbevangen is geweest, blijft hier altijd gevoelig voor!
